Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αποφεύγουμε να συζητάμε τις ψυχοσυναισθηματικές αλλαγές τις οποίες αντιμετωπίζει μία εγκυμονούσα ενώ δίνεται μεγάλη προσοχή στις φυσικές αλλαγές στο σώμα της.
Κατά τη διάρκεια των εννέα μηνών, η διάθεση της γυναίκας είναι ευμετάβλητη και διακρίνεται από ενθουσιασμό, ανυπομονησία αλλά και ανησυχία και φόβους. Μία στις δέκα έγκυες υποφέρει από κατάθλιψη ή/και άγχος σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Η εγκυμονούσα μπορεί να σκεφτεί ότι “Αισθάνομαι απόλυτα μόνη μου”, “Όλοι με έχουν εγκαταλείψει”, “Δεν θα τα καταφέρω μέχρι το τέλος”, “Δεν μπορείτε να με καταλάβετε” και “Κανένας δεν με βοηθάει”.
Η εγκυμοσύνη αποτελεί ένα μεταβατικό στάδιο στη ζωή της γυναίκας και εμπεριέχει ένα συνοθύλευμα συναισθημάτων. Υπάρχουν διάφορα ψυχολογικο-κοινωνικά θέματα τα οποία επηρεάζουν μία μελλοντική μητέρα, όπως η σημασία του ερχομού ενός παιδιού, οι αλλαγές στις σχέσεις της, η υποστήριξη από το σύντροφό της και την οικογένειά της και οι προσδοκίες για τον καινούργιο ρόλο της ως μητέρα. Άλλα πρακτικά προβλήματα που επηρεάζουν την ψυχολογία μιας εγκυμονούσας είναι η οικονομική κατάσταση της οικογένειας.
Στην εγκυμοσύνη, το σώμα της γυναίκας αλλάζει και μεταβάλλεται η εικόνα του σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η έγκυος νιώθει ότι καταλαμβάνει περισσότερο χώρο, γίνεται βαριά και δυσκίνητη. Είναι φυσικό, λοιπόν, να νιώθει αρκετή δυσχέρεια, με αποτέλεσμα να πλήττεται η αυτοεικόνα και η αυτοπεποίθησή της. Τόσο λόγω των σωματικών αλλαγών, όσο και της ανάγκης να φροντίσει για την υγεία του εμβρύου, η έγκυος μπορεί να χρειαστεί να αλλάξει κάποιες από τις συνήθειές της, ενώ η αυτονομία και οι αντοχές της μειώνονται. Ο διαφορετικός τρόπος ζωής μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στην έγκυο γυναίκα μέχρι να εξοικειωθεί με τις νέες της συνήθειες.
Οι ορμονικές αλλαγές αυξάνουν την ένταση με την οποία βιώνονται τα συναισθήματα και προκαλούν ξαφνικές αλλαγές στη διάθεση. Η έγκυος είναι φυσιολογικό να νιώθει ανησυχία και δυσκολία να διαχειριστεί τα συναισθήματά της. Επιπλέον, το περιβάλλον της εγκύου στην προσπάθεια να βοηθήσει μπορεί να γίνεται πιεστικό. Η έγκυος μπορεί να βρεθεί να ακούει πολύ διαφορετικές συμβουλές σχετικά με την εγκυμοσύνη της με αποτέλεσμα να νιώθει πίεση από το περιβάλλον και να φοβάται ότι ίσως δεν μπορούν να την καταλάβουν και να την στηρίξουν.
Πότε να ζητήσετε βοήθεια
Μιλήστε με τον γυναικολόγο σας και αναζητήστε βοήθεια από ειδικούς στην περίπτωση που παρουσιάσετε:
- Αίσθημα ανικανοποίητου
- Αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό σας, τους άλλους ή/και το μέλλον
- Ακραία ευερεθιστότητα, ταραχή ή/και ακραία ευσυγκινησία
- Αϋπνία ή υπνηλία καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας
- Βουλιμία ή ανορεξία
- Αδυναμία συγκέντρωσης
- Αισθήματα ενοχής ή αισθήματα μειωμένου αυτοσεβασμού και αυτοεκτίμησης και υποτίμηση των δυνατοτήτων
- Κρίση πανικού (αύξηση των καρδιακών σας παλμών που συνοδεύεται από ζαλάδα ή λιποθυμία, ιδρωμένα χέρια, αδυναμία αναπνοής και αίσθημα ότι μπορεί να έχετε καρδιακή ανακοπή ή θάνατο)
- Σκέψεις και προβληματισμοί σχετικά με τη δική σας υγεία ή την υγεία του μωρού σας και ένα έντονο αίσθημα ότι κάτι φοβερό θα συμβεί
Μπορεί να προληφθεί η κατάθλιψη και το άγχος στην εγκυμοσύνη;
Η κατάθλιψη και το άγχος είναι βιοχημικές καταστάσεις, οπότε ενδέχεται να μην τις αποφύγετε εντελώς αν υπάρχει κάποια προδιάθεση σε αυτές. Όμως, προσέχοντας τη συναισθηματική σας κατάσταση θα απαλύνετε τα συμπτώματα. Ιεραρχήστε τις εργασίες σας και αντισταθείτε στην παρόρμηση να κάνετε όσες περισσότερες υποχρεώσεις μπορείτε πριν έρθει το μωρό. Βάλτε τον εαυτό σας σε πρώτη προτεραιότητα κάνοντας ευχάριστες δραστηριότητες (π.χ. διαβάστε ένα βιβλίο ή κάνετε μια βόλτα). Η άσκηση και ο ύπνος θα σας βοηθήσουν να μην αφήσετε το άγχος να σας κυριεύσει.
Μια πολύ σημαντική πηγή στήριξης για την έγκυο είναι η ενημέρωση. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να συζητά με τους ειδικούς αλλά και να διαβάζει σχετικά με τις αλλαγές στο σώμα της, τη σημασία τους και το πώς μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο ζωής της, με αποτέλεσμα να νιώσει πιο ασφαλής, επειδή θα ξέρει τι να περιμένει και θα αντιμετωπίζει κάθε αλλαγή σαν μια φυσιολογική διαδικασία της νέας κατάστασης.
Μια άλλη σημαντική πηγή στήριξης για την έγκυο είναι το περιβάλλον της. Συζητήστε με το σύντροφό σας, την οικογένειά σας ή/και τους φίλους σας τους φόβους και τις ανησυχίες σας για το μέλλον. Όταν η έγκυος μοιράζεται τα συναισθήματα και τις σκέψεις που την τρομάζουν με τους ανθρώπους που εμπιστεύεται, ανακουφίζεται και παίρνει κουράγιο. Η ανάπτυξη της ικανότητας της μέλλουσας μητέρας να βάζει τα όριά της στο πόσο επηρεάζεται από το περιβάλλον της είναι το ίδιο πολύτιμη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Σε αυτή τη διαδικασία της οριοθέτησης μπορεί να έχει σύμμαχο το σύζυγό της ή κάποιο άλλο άτομο με το οποίο έχει καλή σχέση.
Πώς θεραπεύεται η κατάθλιψη και το άγχος στην εγκυμοσύνη?
Η ψυχοθεραπεία θα βοηθήσει στη διάγνωση του προβλήματος και στην εύρεση λύσεων μέσω συζήτησης και καθοδήγησης, καθώς δίνεται η δυνατότατα στις γυναίκες να διερευνήσουν τις προκλήσεις και τις ανησυχίες που δημιουργεί η εγκυμοσύνη και εκπαιδεύει τους νέους γονείς στη διαχείριση του στρες και των φοβιών τους.
Στον ψυχοθεραπευτή, η έγκυος θα νιώσει την ασφάλεια να εκφράσει όλες τις δυσκολίες και τις αλλαγές που την τρομάζουν και θα βρει τους δικούς της τρόπους για να διαχειριστεί τις νέες καταστάσεις μέσω της διδασκαλίας μεθόδων βαθιάς χαλάρωσης, θετικών συλλογισμών και βελτίωσης των δεξιοτήτων επικοινωνίας, της χρήσης γνωστικής – συμπεριφορικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση αρνητικών συναισθημάτων όπως λύπη, θυμός, απογοήτευση, ανησυχία, άγχος και μοναξιά.
Η μέλλουσα μητέρα χρειάζεται να υποστηριχτεί συναισθηματικά τόσο για να καταφέρει να διαχειριστεί τις συνεχείς αλλαγές που βιώνει, όσο και για να προετοιμαστεί για μια υγιή σχέση με το μωρό που θα έρθει στη ζωή της.
